طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی 98 (گلخانه هیدروپونیک)

طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی سال 98 بزودی در انتهای مقاله قرار داده میشود.

آیا پرورش گیاهان دارویی توجیه اقتصادی دارد؟

هرساله هزاران نفر از داروهای شیمیایی فاصله میگیرند و به دارو های گیاهی روی می آورند و این موجب شده تا بازار این گیاهان رونق پیدا کند و در نتیجه قیمت آن نیز افزایش پیدا کند، گفته میشود پرورش گیاهان دارویی از جمله مشاغلی است که در حال حاضر سودآوری بالایی برای تولیدکننده به همراه دارد.

کشت گیاهان دارویی پرسود و گران‌قیمت

گیاهانی مانند رز ماری، بابونه، مریم‌گلی، اسطوخدوس، گل‌گاوزبان، آویشن، به‌لیمو و بادرنجبویه بیشترین آمار تقاضا را در بین گیاهان دارویی دارد که بیشترین سود و درآمد هم از این گیاهان است.

گیاه رز ماری

این گیاه معطر موجب تقویت حافظه می‌شود، همچنین می‌تواند با سلول‌های سرطانی مبارزه کند.

گل بابونه

از عصاره گیاه بابونه در صنایع بهداشتی و آرایشی کاربرد دارد، همچنین برای برطرف کردن عوارض معده، سوءهاضمه، رفع تورم و به‌عنوان ضدعفونی‌کننده و داروی پوستی نیز استفاده می‌شود.

گل مریم‌گلی

خواص فوق‌العاده این گیاه باعث شده تا در محصولات زیبایی نیز کاربرد زیادی داشته باشد چون دارای ضدعفونی‌کننده و آنتی‌اکسیدان است و برای جلوگیری از پیری زودرس کمک زیادی می‌کند همچنین برای درمان اضطراب و خستگی نیز بسیار مؤثر است.

گیاه اسطوخودوس

این گیاه دارای خواص تسکین‌دهنده و آرامش‌بخش است و کمک می‌کند به خواب بروید همچنین برای باد نفخ شکم نیز بسیار مفید است و در صنعت عطرسازی نیز بسیار پرکاربرد است.

گل‌گاوزبان

خواص دارویی گل‌گاوزبان عبارت‌اند از: درمان سرماخوردگی، ضدعفونی‌کننده، ضد تب و بر مقدار تعریق انسان می‌افزاید و موجب خنک شدن وی می‌گردد.

گیاه آویشن

از گذشته تا به کنون برای درمان مشکلات تنفسی از جمله برونشیت از گیاه آویشن استفاده می‌شود همچنین دارای خواص ضدعفونی نیز است و می‌توان در سالاد، سوپ و غذاهای دیگر از آن استفاده کرد. یکی از گیاهانی که دارای خواص ضد باکتری خیلی قوی است که در درمان گلودرد و سرفه بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد.

گیاه به‌لیمو

برای درمان سرفه و پیش‌گیری از سرطان همچنین برای درمان گلودرد و درمان زخم‌ها نیز بسیار کاربرد دارد.

گیاه بادرنجبویه

برای درمان سردرد و دردهای عصبی استفاده می‌شود همچنین دارای خواص آنتی‌اکسیدان و ضدالتهاب نیز است.

 

طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی ویرایش سال 98 است.

 

گلخانه هيدروپونيك چيست؟

بستر كشت مي‌تواند خاك يا هيدروپونيك باشد. در كشت هيدروپونيك هيچ‌گونه خاك يا بستر خاكي استفاده نمي‌شود و گياه در محيط خنثي و عاري از هرگونه مواد غذايي قرار مي‌گيرد. در اين نوع كشت در زمان‌هاي مشخص، مواد غذايي به‌صورت محلول در آب ريشه گياه را سيراب مي‌كند.

از مزاياي كشت هيدروپونيك مي‌توان به صرفه‌‌جويي در ميزان آب و مواد مغذي و كنترل شرايط كلي گياه توسط كارشناس كشاورزي اشاره كرد. ميزان اندازه محصول، طعم و حتي شيريني و ترشي و زمان برداشت در اين نوع كشت قابل‌کنترل است، بعلاوه  در صورت رعايت نكات بهداشتي، اين نوع كشت بيماري‌هاي موجود در خاك را ندارد.

انواع روش‌های كشت گياهان دارويی

کشت مستقیم در محلول غیر متحرک

این روش شباهت زیادی به اولین روش تولید آبکشی دارد که در آن قسمتی از ریشه‌ها به‌منظور جذب اکسیژن در هوا قرار داشته و قسمتی در محلول غذایی جایی می‌گیرند. به دلایلی عمده امروزه در سیستم‌های تجارتی از آن استفاده نمی‌شود.

کشت در مه

این روش شباهت زیادی به روش کشت در محلول دارد با تفاوت که غذا به‌صورت مه یا باران پودر شده به نباتات پاشیده می‌شود ولی به همان دلایل ذکرشده از قبیل اشکالاتی که نگه‌داشتن نباتات دارد و همان مشکلات بیولوژیکی روش بالا ، روش کشت در مه هنوز تجارتی نگردیده و در حال حاضر تحقیقاتی در این مورد در کشور ایتالیا جریان دارد.

کشت در ماده جامد با مدارباز از نظر محلول غذایی

در عمل مثل روش کشت در خاک است با این تفاوت که به‌جای خاک ماده بی‌اثری مثل شن یا سنگریزه مورداستفاده قرارگرفته و ریشه‌ها در این ماده رشد می‌کنند. ازنظر وسایل و ساختمان و تأسیسات ، روی هم رفته خیلی ساده است.

مشهورترین نوع این روش ، کشت در ماسه یا شن با استفاده از محلول غذایی از سطح ماسه مصرف‌شده و پس‌ازآنکه مقداری به‌وسیله ریشه‌ها جذب گردید، بقیه به‌صورت فاضلاب از سیستم خارج می‌شود.

خروج فاضلاب از مدار محلول دهی باعث می‌شود که این روش ازنظر صرفه‌جویی در مصرف آب در مواردی که هزینه تأمین آب زیاد است مقرون به‌صرفه و قابل توصیه نباشد.

روش کشت در ماده جامد با مداربسته ازنظر محلول غذایی

در این سیستم کشت در حوضچه‌های متصل به مخزن‌هایی صورت می‌گیرد که به‌وسیله بتن یا استفاده از مواد دیگر ساخته‌شده است. محلول غذایی از مخزن مربوط به‌وسیله پمپ وارد حوضچه شده و سطح ارتفاع آن در حوضچه بالا آمده و مجدداً به‌وسیله پمپ تخلیه گردیده و به مخزن مربوطه برمی‌گردد. این عمل برحسب نیاز نبات به آب و غذا چند بار در روز تکرار می‌گردد.

مزیت عمده این روش در مقایسه با روش مدارباز امکان صرفه‌جویی در مصرف آب به مقدار زیاد بوده و با مقدار قابل‌ملاحظه‌ای نیز در مصرف مواد غذایی صرفه‌جویی می‌شود. بدیهی است ازنظر کنترل کیفیت و کمیت محلول غذایی مراقبت و دقت بیشتری لازم خواهد بود.

انواع روش های کشت‌های هیدروپونیک گياهان دارویی

کشت آبی یا مایع : ریشه گیاه به‌طور مداوم در محلول غذایی قرار دارد و گیاه از قسمت طوقه ( حدفاصل ریشه و ساقه ) بیرون از مایع است و با پلاستیک و مقوا و … بالا نگه‌داشته شده است، کشت درون لوله هم نوعی از کشت مایع است .

کشت در ماسه : ریشه گیاهان در داخل مواد جامدی که دارای قطر کوچک‌تر از 3 میلی‌متر باشند قرار دارد و این مواد مانند پلاستیک و پشم سنگ و یا هر ماده دیگری که آلی نباشد ممکن است .

کشت در سنگریزه : ریشه گیاهان در موادی که قطری بیشتر از 3 میلی‌متر دارند قرارگرفته مثل سنگ خارا و گدازه آتش‌فشانی و بازالت و هر ماده غیر آلی دیگر .

کشت در هوا : در این روش ریشه گیاهان در محیطی قرارگرفته که به‌وسیله قطراتی آب که حاوی مواد غذایی لازم است اشباع‌شده است . این روش به تجهیزات پیشرفته نیاز دارد .

کشت آبی : این کشت بیشتر برای گیاهان زینتی به کار می‌رود .

مزایا و معایب کشت گیاهان دارویی بدون خاک

1. گیاهان را می‌توان در مناطقی پرورش داد که در حالت عادی رشد نمی‌کنند .
2. مصرف آب در این روش به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد و این یک مزیت برای نواحی خشک است.
3. در این روش ضدعفونی کردن محیط رشد بسیار شده و کم‌هزینه است.
4. در این روش می‌توان از آب‌های شور هم استفاده کرد .
5. در این روش محصول بسیار بیشتر و کیفیت عالی دارد.
6. در این روش از حجم ریشه‌ها به‌شدت کاسته می‌شود.
7. مهم‌ترین عیب این روش این است که به سرمایه‌گذاری بالایی نیاز دارد چون سیستم‌ها باید اتوماتیک باشد.
8. برای کشت گیاهان با این روش به افرادی نیاز است که در این زمینه تخصص و آگاهی داشته باشند .
9. دفع ضایعاتی مثل پشم سنگ که به‌عنوان محیط رشد هستند هم مشکل است.

كشت هيدروپونيك گياهان دارويي در گلخانه‌هاي هوشمند

در حال حاضر كشاورزي در ايران به شكل فعلي ظرفيت‌هاي لازم را براي امنيت غذايي، اشتغال‌زایی و صادرات محصولات كشاورزي به وجود نمي‌آورد؛ البته اين مشكل تنها به كشور ما محدود نمي‌شود، چراکه با افزايش جمعيت در جهان امروز، نيازهاي بشري بيشتر شده و شكل تازه‌اي به خود گرفته است.

در اين ميان با توجه به اهميت كشاورزي در تأمین مواد غذایی، تحقيقات وسيعي در اين زمينه صورت گرفته است كه كشت گلخانه‌اي يكي از نتايج آن است. گفتني است افزايش توليدات گلخانه‌ای هم با كاربرد بيشتر منابع يا استفاده از فناوري ميسر است و با توجه به محدوديت منابع، استفاده مناسب از فناوري مناسب‌ترين راهكار افزايش توليد به شمار مي‌آيد.

نحوه کشت گیاهان دارویی در محیط گلخانه

 کاشت گياه به چند صورت بذر، غده، ريشه، نهال و قلمه صورت می‌گیرد، براي اين منظور ابتدا محل بستر کشت را که از پرليت و يا ماسه و يا تواما پرشده با محلول غذايي بسيار رقيق و حتي با آب تنها کاملاً خيس نموده آنگاه بذر را کاشته و روي آن‌ها با همان مواد مصنوعي بستر 2 تا 3 سانتيمتر پوشانده می‌شود.

اگر قرار است غده، ريشه، نهال يا قلمه کاشته شود محل آن‌ها را کمي گود کرده تا به‌راحتی در جاي خود مستقر شود، آنگاه اطراف آن به میزان 2 تا 3 سانتيمتر از مواد مصنوعي بستر پر می‌گردد.

براي آبياري بذر و يا نهال‌های کاشته شده گل‌ها می‌توان چند روزي آن‌ها را تا استقرار کامل با آب تنها آبياري نمود و همين شيوه را می‌توان براي کاشت بذر و نهال سبزيجات بکار بست، با اين تفاوت که با شروع رشد رويشي آن‌ها بخصوص در مورد گياهان نورپسند بايستي آوند کشت را در محلي مستقر نمود که ازنظر تابش نور مشکلي نداشته باشد و حداقل نور موردنیاز روزانه به گياهان کاشته شده بتابد يا از نور مصنوعي استفاده گردد.

موارد كاربرد محصول و مشخصات فنی آن

گياه دارويی تولیدشده در دستگاه مذكور به‌عنوان جايگزين گياه دارويی خشک‌شده موردنیاز براي درمان انواع بیماری‌ها مطرح است. از آنجائی که گياهان مذكور حاوي مواد مغذي کنترل‌شده‌ای است كه در محلول غذايي ويژه در اختيار گياه قرار می‌گیرد سرشار از ويتامين‌هاي موردنیاز انسان بوده و ازنظر كمی قابل‌مصرف هنگام مريضي جهت بهبودي كامل انسان است .

مواد غذایی موردنیاز در کشت هیدروپونیک داروهای گياهی

خاک دارای خاصیت تامپونی و بافری است. بدین مفهوم که اگر عنصری توسط گیاه جذب شد و غلظتش در محلول خاک کاهش پیدا کرد خاک این توانایی را دارد که از فاز جامد یا فاز تبادلی آن عنصر را آزاد و وارد محلول خاک کند و غلظت را به همان سطح اولیه خودش برگرداند. خاصیت تامپونی یا همان حفظ غلظت و آزاد کردن عناصر از فاز جامد یا تبادلی است.

ولی در محلول‌های غذایی یا کشت هیدروپونیک تجدید غلظت وجود ندارد، در بعضی از سیستم‌ها محلول غذایی حالت چرخشی داشته و در یک محدوده (یا مخزنی) کمبود غلظت خود را جبران کرده و دوباره وارد سیستم خواهد شد که این خود یکی از مزیت‌های خاک در رابطه با کشت بدون خاک است.

اهداف کشت هیدروپونیک گياهان دارويي

1- تولید انواع گياه دارويي در زمین‌های خشک، سنگی، باتلاقی و زمین‌هایی که به هر دلیل غیرقابل کشت هستند.

2- بهره‌برداری از اماکن متروکه مثل انبار، گاراژ و غیره

3- کشت گیاهان دارويي به‌طور متوالی برای واحدهای کوچک

4- صرفه‌جویی قابل‌ملاحظه در مصرف آب در مناطق که آب کمیاب است.

5 – بازده بیشتر در تولید دارو و گل‌های خارج از فصل در گلخانه

6- سهولت پیش‌بینی میزان عملکرد

 7- کیفیت بهتر محصولات

8- کاهش میزان ابتلا به بیماری‌های ارگانیک و انگلی گیاهان

9- کاهش هزینه نیروی انسانی به علت حذف عملیاتی که به خاک مربوط می‌شود.

جزئیات طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی

✅ میزان سرمایه اولیه برای شروع

✅ میزان درآمد و فروش

✅ نقطه سر به سر

✅ میزان سود پیش بینی شده

✅ متراژ گلخانه

✅ دوره برگشت سرمایه

✅ تجهیزات موردنیاز

✅ نیروی کار موردنیاز

✅ میزان سود سالیانه

✅ میزان سود

✅ هزینه سوخت مصرفی

✅ هزینه های ثابت

✅ هزینه خرید بذر

✅ هزینه کارشناسی

 

بزودی طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی سال 98 در این قسمت افزوده میشود.