طرح توجیهی و اقتصادی مرجع طرح توجیهی کسب و کار و کارآفرینی
آیا داشتن طرح توجیهی گاوداری شیری برای احداث مزرعه اجباری است؟ آیا پرورش گاو شیری توجیه اقتصادی دارد؟ در ادامه مقاله به سوالات پاسخ میدهیم.
شیر یکی ازجمله مواد غذایی است که در همه جوامع بسیار استفاده می‌شود و پای ثابت سفره‌های غذایی مردم است ضمن اینکه از این ماده غذایی ارزشمند می‌توان به‌صورت مستقیم و یا تهیه مواد غذایی دیگری در صنایع تبدیلی استفاده‌های بسیار نمودو بنابراین فعالیت و کسب‌وکار در این حوزه می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد. در این نوشتار طرح توجیهی گاوداری شیری را شرح داده‌ایم . تمام آنچه برای راه‌اندازی یک گاوداری با گاوهای شیری موردنیاز است بیان شده است. با ما همراه باشید.
محتوا
دریافت وام و تهیه طرح توجیهی گاوداری شیری
معمولاً نهادهای ذیربط وام‌ها و تسهیلاتی را برای تأسیس مزارع پرورش دام در اختیار داوطلبان قرار می‌دهند ولی پرداخت این تسهیلات خود مستلزم شرایط و ضوابطی است که لازم است تمامی آن‌ها را بررسی کنیم و سپس برای تأسیس گاوداری اقدام کنیم. ولی اولین قدم برای دریافت وام تهیه و تدوین یک طرح توجیهی گاوداری شیری است که لازم است در اول کار در دستور کار قرار بگیرد.
هزینه احداث گاوداری شیری
هزینه احداث هر واحد تولیدی به عواملی زیادی بستگی خواهد داشت و تأسیس که واحد گاوداری شیری هم از این قاعده مستثنی نیست. هزینه احداث یک واحد گاوداری به عوامل مختلف چون متراژ واحد تولیدی،تعداد و نوع و نژاد گاوهای خریداری‌شده در آن بستگی خواهد داشت. و از دو بخش هزینه‌های ثابت و هزینه‌های متغیر تشکیل می‌شود.
هزینه‌های ثابت که مربوط به هزینه‌های زمین، تجهیزات، ساختمان واحد صنعتی است که لازم است فرد مؤسس گاوداری خود دارای یک سرمایه اولیه باشد و یا از بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی تسهیلات دریافت کند مسلماً هرچه متراژ یک واحد گاوداری بزرگ‌تر باشد طبیعتاً وسایل،تجهیزات و ادوات بیشتری در آن نیاز است و همین موارد هزینه‌ها را افزایش خواهد داد.
اما هزینه‌های متغیر مربوط به می‌شود خوراک دام که 60 درصد و حتی بیشتر را تشکیل می‌دهد و مابقی هم شامل هزینه‌های درمانی، واکسیناسیون، حمل‌ونقل، حقوق کارکنان و کارگران و… است.
تأمین هزینه تأسیس گاوداری
در قسمت قبلی گفتیم که این عامل به فاکتورهای زیادی بستگی خواهد داشت. ولی بهتر است نکاتی را در این خصوص در نظر بگیرید. اول اینکه اگر مکان گاوداری برای خودتان باشد و استیجاری نباشد می‌تواند در موفقیت شما بسیار مؤثر باشد نسبت به زمانی که مکان گاوداری استیجاری باشد.دلیل این امر برمی‌گردد به مشکلات واحدهای استیجاری که مهم‌ترین آن عودت دادن ملک در صورت درخواست صاحب آن و بر باد رفتن هزینه‌ها و مشکلات جابه‌جایی و موارد دیگر.
بهتر است هنگام تهیه ملک ، عامل توسعه در آینده را منظور نمایید و به این مهم نیز توجه کنید که ممکن است در آینده بخواهید مساحت گاوداری را با توجه به زادوولد گاوها افزایش دهید و علاوه بر این لازم است تا مکان گاوداری ضمن بزرگ بودن در مکانی نزدیک به نقاط شهری و روستایی و مکان‌هایی برای تهیه مایحتاج دام‌ها و گاوداری باشد تا متحمل کمترین هزینه برای حمل‌ونقل شوید.
چرا پرورش گاو شیری
صنعت شیر در ایران و در جهان بر مبنای شیر گاو بنا شده است. و دلیل آن‌هم به توانایی فوق‌العاده این حیوان در تولید شیر است. درواقع جانداران دیگر مانند گوسفند،بز،شتر هم دارای شیر هستند ولی گاو در مقیاس صنعتی منافع بیشتری برای صنعتگران خواهد داشت. حدود 91 درصد از شیر در دنیا توسط گاو تولید می‌شود و حتی در ایران هم تولید شیر توسط گاو،بیش از 80 درصد است که همین رقم، لزوم تأسیس یک گاوداری و ارائه طرح توجیهی گاوداری شیری را برای ما ایجاد کرده است.
دانش و بهداشت در گاوداری شیری
نکته‌ای که در خصوص طرح توجیهی گاوداری شیری باید بدانید این است که لازم است علاوه بر سرمایه و امکانات،مهارت و دانش کافی در خصوص گاوداری هم داشته باشید. درواقع سرمایه و مهارت و تجربه سه ضلع مثلث موفقیت درزمینهٔ پرورش گاو شیری و رشد و پیشرفت در این زمینه هستند.
موارد زیادی در این زمینه وجود دارند که نیاز به دانش و آموزش دارند. اینکه یک گاو چقدر غذا می‌خورد، چه مواد غذایی برای کمیت و کیفیت شیرش نیاز است،چه بیماری‌هایی ممکن است سلامتی و تولید شیر را در آن تهدید کند،دوره شیرخوارگی در یک گاو شیری چقدر است و چقدر می‌تواند در هر دوره شیر تولید کند و از کی نباید از گاو شیر بگیریم. تمام این موارد و بسیاری از موارد دیگر لازم است تا بتوانید یک طرح توجیهی گاوداری شیری را به مرحله اجرا بگذارید و به موفقیت برسانید.
بهترین نژادهای گاوهای شیری برای پرورش
یکی از مواردی که باید در خصوص تأسیس گاوداری شیری بدانید این است که کدام نژادها شیر‌های با کیفیت و کمیت بیشتری ارائه می‌دهند و خلاصه کدام نژاد برای ما بیشتری صرفه اقتصادی را دارد.
گاو هلشتاین
هلشتاین یکی از نژادهای گاو است که خواستگاه آن کشور هلند هست و از نژادهای گاوهای شیری است.گاو هلشتاین نتیجه دست‌کاری ژنتیکی گاوهای با نژادهای مختلف بوده که تلاش محققان علوم دامی کشورهای هلند و آلمان بوده است و هدف آن‌ها از این اصلاح نزاد افزایش راندمان استفاده از علوفه‌ها توسط گاوها و افزایش میزان شیر آن‌ها است.
این نژاد گاو به‌طور متوسط سالیانه بیش از 10هزار لیتر شیر تولید می‌کند که حدود 3.7 آن چربی،3.1 درصد آن پروتئین است.در ایران این گاو طرفداران زیادی دارد و در 98 درصد از گاوداری‌ها نژاد آن از نوع هلشتاین فریزن است.
گاو براون سوئیسی
یکی دیگر از نژادهای گاو شیری است.خواستگاه این نژاد قاره اروپا هست. به‌طور متوسط سالیانه چیزی حدود 10231 تولید شیر این نژاد گاو تخمین زده می‌شود که 4 درصد شیری تولیدی آن چربی و 3.5 درصد آن پروتئین است. این گاو برای مصارف گوشتی مناسب نیست و فقط برای تولید شیر بهینه شده است. حدود 2 درصد از گاوداری‌های ایران از این گاو برای تولید شیر استفاده می‌کنند.
گاو سمینتال
از دیگر نژادهای گاو شیری ،نژاد سمینتال می‌باشد. استفاده از این گاو دو منظوره بوده و علاوه بر شیر برای تولید گوشت هم از آن استفاده می‌شود. در برخی از کشورها اصلاح نژاد این گاو بر اساس روش‌های کشور آلمان انجام می‌شود. با توجه به ویژگی‌های بدنی و نژادی این گاو می‌تواند گزینه خوبی هم برای تولید شیر و هم برای تولید گوشت باشد. درواقع وجود سینه‌هایی با جایگاه مناسب و محکم باعث شده که بعد از چند دوره شیردهی هنوز هم محکم بماند و ستون و اسکلت محکم و لگن پهن و مستحکم باعث شده که این حیوان هم قادر به تولید شیر با کیفیت بالا و هم گوشت مناسب باشد.
هزینه بیماری‌های احتمالی گاو
یکی از هزینه‌هایی که در مورد احداث گاوداری شیری و شروع به کار باید در نظر بگیرید و آماده آن باشید بحث بیماری‌های دام و داروها و واکسیناسیون دام‌ها است.
ازآنجایی‌که شما با یک موجود زنده سروکار دارید و این موجود زنده بخش مهم از کسب‌وکار و درآمد شما را شامل می‌شود لازم است تا در مورد حضور به‌موقع دامپزشک در مورد دام‌های بیمار و برنامه منظم برای واکسیناسیون ، برنامه‌ریزی و تعیین بودجه کنید.
شاید در ابتدای مطالعه طرح توجیهی گاوداری شیری،بر این باور باشید که با خرید دارو و معالجه خودسرانه دام می‌توانید دام را درمان کنیم و دیگر نیازی به پیشگیری،واکسیناسیون و یا حضور دامپزشک نیست. و شاید با خود بگویید که این هزینه‌ها،اضافی است و نیازی به این هزینه‌های مازاد نیست.
ولی باید گفت که این کار می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به شما و گاوداری وارد کند،چراکه برخی از بیماری‌ها واگیردار دام هستند که اگر به‌موقع درمان نشوند می‌توانند باعث تلف شدن دام و از بین رفتن سرمایه شما شوند.
تأمین علوفه برای گاوداری شیری
یکی از مهم‌ترین بودجه‌بندی‌هایی که در احداث یک واحد گاوداری شیری برای در نظر داشته باشید بحث تغذیه دام و علوفه مربوط به آن است. علوفه دام که غذای موردنیاز آن است از اهمیت زیادی برخورداری است . این اهمیت وقتی دام باردار است دوچندان می‌شود چراکه علاوه غذا لازم است برای تقویت دام از انواع ویتامین‌ها و مواد تقویت‌کننده برای گاو استفاده کنیم.
ولی در کل بیشترین حجم علوفه دام را یونجه و ذرت علوفه‌ای تشکلی می‌شود و موارد دیگر نیز به نسبت‌های مشخص در تغذیه دام منظور می‌شود. مواردی چون ضایعات کارخانجات تهیه آبمیوه یا همان انواع کنجاله میوه،کنجاله کارخانجات روغن‌کشی،ضایعات کارخانجات فرآوری محصولات دریایی،ضایعات مربوط به کارخانجات صنایع گوشت و فرآورده‌های طیور و موارد دیگر . همه و همه باید به نسبت مساوی در تغذیه دام وارد شود تا بتواند به خوبی تغذیه کرده و شیر با کیفیتی به دامدار بدهد.
جیره غذایی گاو
جیره غذایی یعنی حداقل و حداکثر مواد غذایی و دیگر موادی که باید در تغذیه یک حیوان وارد شود تا این حیوان بتواند حداکثر بهره‌وری را ارائه دهد. گاوها مخصوصاً گاوهای شیری هم از این حیث مستثنا نیستند. برای اینکه یک گاو بتواند به حداکثر شیردهی برسد لازم است تا نسبت مشخصی کربوهیدرات،پروتئین، املاح، مواد معدنی، چربی را در رژیم غذایی دام داخل کنیم. سالیانه چیزی بیش از 60 درصد از هزینه‌های یک گاوداری مربوط به تأمین خوراک دام است.
مزایای احداث گاوداری شیری
در قیمت‌های اول گفتیم که شیر ازجمله مواد غذایی اساسی برای تمامی کشورها است و بنابراین تقاضا برای آن روز به روز بیشتر و بیشتر می‌شود. لذا احداث واحدهای پرورش گاوداری شیری و نگهداری گاوهایی با بهره‌وری زیاد درزمینهٔ شیر دادن می‌تواند تأثیر زیادی در موفقیت دامدار و سودآوری خواهد داشت.
از دیگر مزایای احداث واحد پرورش گاوهای شیری این است که می‌توانیم از دوشیدن و فروش شیر گاوها درامد روزانه داشته باشیم و این خود می‌تواند دلیل مهمی برای احداث گاوداری باشد.
مشکلات گاوداری شیری
هر واحد صنعتی به همراه مزایایی که برای تولیدکننده دارد ، می‌تواند با مشکلات ، کمبودها و مسائلی نیز مواجه باشد. به عبارت بهتر می‌توان از این صنعت با عنوان شمشیر دو لبه یاد کرد. با توجه به اینکه سود زیادی دارد می‌تواند با زیان‌هایی نیز همراه باشد.
ازجمله مهم‌ترین مشکلات این صنعت می‌توان به نوسانات قیمت محصولات و نهاده‌های دامی ، عدم وجود تناسب بین خرید نهاده‌ها و خوراک‌های دام و فروش محصولات دامی از قبیل شیر و گوشت و ناتوانانی در پرداخت تسهیلات و همچنین ضعف و عدم وجود واحدهای صنایع تبدیلی اشاره کرد.
دریافت مجوز احداث گاوداری شیری
قطعاً برای احداث گاوداری نیاز به مجوزها و پروانه‌های لازم است تا بتوانید کاری قانونی و مفید انجام دهید. اما چه مجوزهایی برای این کار لازم است؟ در زیر به مواردی که نیاز است دریافت کنید اشاره می‌شود:
پروانه تأسیس
این پروانه را به اشخاص حقیقی و یا شرکت‌ها اعطا می‌کنند. و مدت اعتبار آن دو سال است که بعد از اتمام این مهلت می‌توانید برای تمدید اعتبار آن درخواست دهید.
پروانه بهره‌برداری
بعد از دریافت مجوز تأسیس مرحله بعدی دریافت پروانه بهره‌برداری است. برای این کار نیاز است بعد از تهیه مجوز تأسیس مقدمات کار را شروع کنید تا یک کارشناس برای بازدید مراحل کار شما فرستاده شود. اگر واحد شما آمادگی دریافت مجوز را داشت پروانه به شما تعلق می‌گیرد و می‌توانید رسماً کار خود را شروع کنید.
مجوز بهداشتی
وقتی قرار است واحد شما در زمینه مواد غذایی باشد بحث بهداشت از اهمیت زیادی برخورد می‌باشد. لذا باید از سازمان دامپزشکی مجوزهای لازم را کسب کنید. درصورتی‌که واحد شما موارد و ضوابط بهداشتی را به‌درستی رعایت می‌کند و دام‌ها ازنظر سلامتی مشکلی ندارند می‌توانید پروانه بهداشتی را دریافت کنید.
استخدام کارمند و کارگر
وقتی واحد خود را احداث کردید و شروع به کار نمودید ،نمی‌توانید به تنهایی از عهده تمام‌کارها بربیایید. برای همین نیاز است تا افراد نیمه ماه،ماهر و متخصص را برای کمک استخدام نمایید. حتماً در نظر داشته باشید که این افراد آموزش‌های لازم را دیده باشند و از عهده کار بربیایند چراکه در غیر این صورت می‌توانند با کوچک‌ترین اشتباه کل محصول و سرمایه شما را به هدر دهند.
تأمین ماشین‌آلات گاوداری
یکی دیگر از مسائلی که باید در مورد احداث یک واحد گاوداری شیری مدنظر داشته باشید تهیه ابزار و ماشین‌آلات و وسایل آن است. مهم‌ترین وسایل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- شیردوش
- شیر سردکن
- ژنراتور،آسیاب و میکسر
- بالابر و نوار نقاله
- تهیه هواکش مناسب برای کار
- تراکتور و باسکول
- سم پاش،شعله افکن و ماشین حمل شیر
سخن آخر و نکته پایانی
ازآنجایی‌که شیر یک مواد غذایی پر مصرف و استراتژیک است سرمایه‌گذاری در احداث یک واحد پرورش گاو شیری می‌تواند مزایای زیادی برای شما داشته باشد. از مهم‌ترین مزایای آن می‌توان به سود روزانه در یک واحد اشاره کرد. نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید لزوم رعایت بهداشت و تأمین نیاز دام درزمینهٔ مواد غذایی و ویتامین‌های دام است.
