طرح امکان سنجی گلخانه هیدروپونیک و برآورد هزینه ها

این مقاله قصد داریم تا شما را با تکنولوژی گلخانه ها و طرح توجیهی گلخانه هیدروپونیک آشنا کنیم.

امروزه گلخانه‌ها رفته‌رفته بیشترین نقش را در بین تولیدات کشاورزی را به خود اختصاص می‌دهند چون میزان سودهی و کیفیت و کمیت آن نسبت به زمین کشاورزی بیشتر است و این دلیل باعث شده تا هرساله شاهد احداث گلخانه‌های بیشتری در کشور باشیم.

گلخانه‌ها در ابتدا هزینه‌ی زیادی را به خود اختصاص می‌دهند به همین دلیل دغدغه اصلی سرمایه گذاران این است که آیا راهی است که بتوان هزینه ها را کاهش داد؟!

با استفاده از طرح توجیهی گلخانه هیدروپونیک میتوان این هزینه‌ها را کاهش داد، در واقع کاری که طرح امکان سنجی انجام می‌دهد این است که هزینه‌ها را محاسبه می‌کند تا دیگر نیازی به هزینه‌های اضافی و بیهوده نباشد و بتوان با کمترین هزینه، گلخانه را احداث کنید.

چه نیازی به طرح توجیهی گلخانه هیدروپونیک است؟

اگر اطلاعات کمی در زمینه گلخانه دارید و یا هیچ اطلاعاتی ندارید بایستی با مراجعه به مشاور، هزینه‌های اولیه،هزینه‌های جاری، سود و… را به دست آورید اما چون مشاورین هزینه زیادی دریافت می‌کنند این روش به‌صرفه نیست، روش دوم استفاده از طرح توجیهی است که تمامی هزینه‌ها را برآورد و محاسبه می‌کند و هزینه خیلی کمتری نیز نسبت به روش اول (مراجعه به مشاور) دارد.

هیدروپونیک چیست و چرا باید از گلخانه هیدروپونیک استفاده کرد؟

هیدروپونیک یا آب‌کشت یکی از روش‌های جدید و خلاقانه در تولید محصولات کشاورزی است که بدون خاک و با کمترین نیاز به آب می‌توان محصولات مختلفی را کشت کرد. با استفاده از گلخانه هیدروپونیک می‌توانید در هر نقطه‌ای از ایران هر محصولی را بدون توجه به اقلیم و نوع خاک برداشت کرد.

انواع سیستم‌های هیدروپونیک

1- کشت محلول یا هیدروپونیک مایع

الف)روش‌های چرخشی (سیستم بسته)

• روش نوار غذایی یا NFT
• روش جریان عمیق DFT

ب) روش‌های غیر چرخشی (سیستم باز)

• روش غوطه روی
• روش شناوری
• سیستم مویینگی

2- کشت بستر جامد (سیستم‌های تلفیقی)

این سیستم‌ها می‌توانند باز یا بسته باشند.

• روش کیسه آویزان
• روش رشد کیسه‌ای
• روش شیاری یا آبشخوری
• روش گلدانی

3- هوا کشت

• روش ریشه مه پاشی
• روش تغذیه با میست
• کشت محلول یا مایع

فواید کشت در گلخانه هیدروپونیک

عدم نیاز گسترده به خاک

حذف علف‌های هرز

عدم نیاز به سموم و آفت‌کش‌ها

کاهش مصرف آب در تولید محصولات

کشت گیاهان علوفه‌ای به‌صورت متوالی  برای واحدهای دامداری

تولید میوه و سبزی در مناطق سردسیر و باتلاقی کشور

کاهش ابتلای گیاهان به بیماری‌های ارگانیک و انگلی

کاهش استخدام منابع انسانی به‌منظور کاهش هزینه‌های سربار تولید محصولات

محدودیت یا معایب کشت هیدروپونیک

هزینه اولیه آن بالاست

نیاز به فعالیت‌های روتین روزانه و دانش تخصصی دارد.

با توجه به هزینه‌های بالا محدود به محصولات باارزش بالا است.

نیاز به وسایل تخصصی مانند ابزارهای اندازه‌گیری EC  و PH

برای اجرا سیستم نیاز به انرژی ضروری است.

علل افزایش عملکرد در کشت هیدروپونیک در مقایسه با خاک

با توجه به نوع گیاه تولیدی می‌توان تمام عناصر موردنیاز آن را به میزان کاملاً استاندارد در اختیار گیاه قرار داد با این عمل صدمات ناشی از کمبود یا پیش بود عناصر غذایی به حداقل می‌رسد درحالی‌که اکثریت خاک‌ها و مخصوصاً خاک‌های با ساختمان ضعیف قادر تأمین همه نیازهای غذایی گیاه موردنظر نخواهند بود.

همچنین وجود آفات یا بیماری‌ها در خاک عملکرد محصول را به میزان زیادی کاهش می‌دهد.

همچنین PH  و EC  و سایر شرایط فیزیکی و شیمیایی بستر که در رشد مؤثرند در بهترین شرایط قرار خواهند گرفت.

[su_note]نکته: در شرایط گلخانه‌ای در صورت یکسان بودن شرایط محیطی برای کشت خاکی و بدون خاک، افزایش تولید گوجه‌فرنگی به‌صورت هیدروپونیک حدود 20 تا 25 درصد است.[/su_note]

آینده کشاورزی با احداث گلخانه‌های هیدروپونیک

هیدروپونیک یک روش نوپا و جدید است و سابقه تجاری آن حدود 50 سال است اما در همین زمان کوتاه در مناطق و موقعیت‌های مختلفی به کار برده شده و نتیجه بسیار خوبی حاصل‌شده است.

هیدروپونیک پتانسیل قوی برای تولید محصولات در نواحی وسیع لم‌یزرع مثل بیابان‌ها دارد.

تأسیسات هیدروپونیک می‌تواند در مناطق ساحلی بنا شود و از شن‌های ساحل برای بستر کشت گیاه استفاده گردد.

هیدروپونیک یک وسیله با ارزش برای تولید سبزی در کشورهای دارای زمین زراعی محدود و کم‌جمعیت است.

در حال حاضر نیز تحقیقات زیادی در جهت توسعه سیستم‌های هیدروپونیک برای پرورش سبزی در ایستگاه‌های فضایی در حال اجراست.

 

تولید محصول خارج از فصل

در مناطق سردسیر و نیمه گرمسیر که امکان کشت زمستانه بعضی از محصولات مانند صیفی‌جات و میوه‌های گرمسیری وجود ندارد می‌توان با استفاده از گلخانه در فصل زمستان نیز این محصولات را خارج از فصل کشت کرد و پس از برداشت سود خوبی برای صاحب گلخانه دارد چون محصولاتی که در فصل زمستان کشت کرده در بازار بسیار کم هستند به همین دلیل باعث افزایش قیمت محصولات می‌شود.

تنظیم برنامه کشت مطابق نیاز بازار

برخی از گل‌ها و گیاهان زینتی باید برای روزهای خاصی از سال مانند اعیاد ملی گل داده و به بازار عرضه شوند، در این ایام تعداد مشتری‌ها و میزان فروش به‌شدت افزایش پیدا می‌کند، شما می‌توانید با کنترل عوامل محیطی، زمان گل‌دهی این گیاهان را تنظیم کنید، برای مثال گل آزالیا در شرایط عادی، زمان گل‌دهی آن بعد از عید نوروز است اما می‌توان با تغییر شرایط محیطی زمان گل‌دهی را طوری تنظیم کرد که در عید نوروز گل داده و آماده عرضه به بازار شود.

[su_note]نکته: در پکیج آموزشی گلخانه هیدروپونیک موارد بیشتر و دقیق‌تری مانند نحوه مدیریت گلخانه، آموزش احداث گلخانه، مبارزه با آفت‌ها و… موردبررسی قرارگرفته است.[/su_note]

افزایش کارایی مصرف آب در گلخانه‌ها

در گلخانه‌ها از سیستم آبیاری تحت‌فشار استفاده می‌شود، ازیک‌طرف کاهش تبخیر و تعرق در گلخانه با مقایسه فضای بیرون گلخانه، میزان مصرف آب کاهش می‌یابد و طرف دیگر به علت تولید محصول بیشتر در سطح، شرایط گلخانه نسبت به فضای بیرون گلخانه کارایی مصرف آب در گلخانه بیشتر است و این موضوع برای ما که کشورهای کم آب جهان محسوب می‌شویم بسیار مهم است.

5 ویژگی محل احداث گلخانه که باید رعایت کرد

محل احداث گلخانه در افزایش کیفیت و کمیت محصول تأثیر بسیار زیادی دارد، در ادامه به بررسی این موارد می‌پردازیم.

الف- مسطح بودن زمین گلخانه

زمین موردنظری که انتخاب می‌شود باید مسطح باشد، توصیه می‌شود در زمین شیب‌دار گلخانه را احداث نکنید چون در ادامه باعث بروز مشکلاتی مانند عدم کنترل عوامل محیطی می‌شوید به‌عنوان مثال احداث گلخانه در زمین صاف، ولی شیب‌دار باعث می‌شود گرما در قسمتی از گلخانه در که در ارتفاع قرار دارد، متمرکز شود و باعث شیب حرارتی در داخل گلخانه می‌شود.

ب) داشتن زهکش مناسب

زمینی که برای احداث گلخانه انتخاب می‌شود باید از زهکشی مناسبی برخوردار باشد، به‌خصوص برای گلخانه‌هایی که کشت محصول بر روی بستر خاک انجام می‌گیرد، بالا بودن سطح آب زیرزمینی و خیس بودن خاک به علت نداشتن زهکش مناسب، سبب رشد ضعیف ریشه، سطحی شدن ریشه‌ها، کاهش جذب مواد غذایی، کندی رشد گیاه و افزایش بیماری‌های قارچی می‌شود.

[su_note]نکته: استفاده از خاک ضدعفونی شده و تغذیه کافی در کشت‌های خاکی می‌تواند برخی از مشکلات را رفع نماید و باعث مقداری افزایش عملکرد گردد ولی عملکرد کشت بدون خاک مزرعه‌ای 4 تا 10 برابر کشت‌های سنتی خاکی است.[/su_note]

ج) آب باکیفیت و کمیت مناسب

منبع آب باکیفیت و کمیت مناسب یکی از مهم‌ترین منابعی است که اهمیت زیادی دارد، آب گلخانه می‌تواند از چاه، آب شهری، رودخانه و چشمه تأمین شود، اما آب رودخانه و چشمه معمولاً آلوده به عوامل بیماری‌زا هستند به همین دلیل نیاز به ضدعفونی کردن با کلر است، آب شهری نیز گران است و حاوی فلوراید و کلر است، پس بهترین گزینه آب چاه است اما باید قبل از احداث آب منطقه آزمایش شود.

د) وجود امکانات اولیه زیربنایی

امکانات زیربنایی مانند را، برق و در صورت امکان گاز و تلفن باید در محل موردنظر برای احداث گلخانه وجود داشته باشد، نوع سوخت مورداستفاده برای گلخانه، نقش مهمی در میزان هزینه و احتمال خطر سرمازدگی دارد، گلخانه‌هایی که از لوله‌های گاز دور هستند مجبور به استفاده از سایر منابع انرژی مانند (گازوئیل یا نفت) به‌جای گاز هستند که هم گران‌تر هستند و هم سبب افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌شود.

ه) نزدیکی به شهر و مراکز فروش

بهتر است گلخانه در زمین‌های کشاورزی احداث شود که امکان دسترسی به شهر برای تأمین تجهیزات، نهاده‌ها و وسایل موردنیاز گلخانه و فروش محصول با هزینه کمتر فراهم باشد (بایستی قیمت زمین نیز در نظر گرفته شود).

نکات ضروری پس از احداث گلخانه هیدروپونیک

تغییرات دمایی در طول شب و روز داخل گلخانه باعث می‌شود تا یک جریان طبیعی در گلخانه صورت بگیرد و این باعث می‌شود هوای گرم در طول شب از دسترس گیاه خارج و در بالای گلخانه محبوس شود به همین دلیل توصیه می‌شود کلیه منافذ گلخانه در شب‌های سرد بسته شوند تا این گرما خارج نشود.

برای یکنواخت کردن هوای داخل گلخانه نیز، استفاده از فن‌های مخصوص جابجا کننده هوا در گلخانه توصیه می‌شود، همچنین برای جلوگیری از بیرون رفتن گرمایی که شب‌ها از گلخانه خارج می‌شود می‌توانید از پوشش پلاستیکی یا شیشه‌ای استفاده کنید.

[su_note]نکته: برای اطلاع از هزینه‌های ساخت گلخانه، هزینه سوخت مصرفی، سرمایه اولیه، سود و دیگر هزینه‌ها، طرح توجیهی گلخانه هیدروپونیک سال 98 را در انتهای مقاله تهیه و مطالعه کنید.[/su_note]

ضدعفونی کردن محل ورود و خروج گلخانه

یکی از راه‌های مناسب و کم‌هزینه برای جلوگیری از ورود انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها به گلخانه‌ها استفاده از حوضچه‌های کوچک یا یک تشتک آب‌آهک در جلوی درب ورودی گلخانه است، این روش می‌تواند بسیار مؤثر باشد چون رفت‌وآمد کارگران گلخانه باعث به وجود آمدن آلودگی در گلخانه می‌شود، پس بهتر است با استفاده از تشتک آب‌آهک، کفش‌ها و دمپایی کارگران را ضدعفونی کرد.

 

جلوگیری از ورود حشرات (سفید بالک)

یکی از آفات مهم در گلخانه وجود سفید بالک است، حشرات کامل به اندازه 5/1 میلی‌متر و سفیدرنگ که می‌توانند کمتر از 24 ساعت بعد از بلوغ جفت‌گیری کنند، تخم‌ها بیضی‌شکل به رنگ سبز کم‌رنگ که در سطح پایینی گیاهان چسبانده می‌شوند و بعد از تفریخ، پوره‌ها خارج می‌شوند و از طریق قطعات دهانی مکنده زننده شروع به تغذیه از شیره گیاهی می‌کنند.

اصول پیشگیری از سفید بالک در گلخانه

• حذف علف‌های هرز کف گلخانه
• حذف برگ‌های آلوده
• آویزان کردن کارت زرد
• کنترل اقلیم
• مبارزه شیمیایی

طرح توجیهی گلخانه هیدروپونیک سال 98 بزودی در این قسمت افزوده میشود.

 

[su_button url=”https://first90day.ir/product/green-house-package/” target=”blank” background=”#217aeb” color=”#ffffff” size=”8″ center=”yes” icon=”icon: download” text_shadow=”0px 0px 0px 0″]پکیج آموزشی گلخانه هیدروپونیک[/su_button]